Như mọi quốc gia khác trên thế giới, vào mỗi dịp năm mới, đất nước Nhật Bản tổ chức lễ đón mừng với hy vọng một năm mới tràn đầy may mắn và tốt lành. Trong quá khứ, Nhật Bản thường đón chào năm mới theo âm lịch giống như Việt Nam và Trung Quốc. Tuy nhiên, thay vì tiếp tục theo truyền thống này, từ những năm gần đây, người Nhật Bản đã chuyển sang đón năm mới theo dương lịch, tạo nên sự độc đáo trong nền văn hóa của họ.
Du lịch Nhật Bản, với sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế, khoa học và văn hóa, đặc biệt là văn hóa truyền thống, đã lan tỏa ra ngoài biên giới quốc gia. Tuy nhiên, trong quá trình hội nhập với văn hóa phương Tây, văn hóa Nhật vẫn giữ được những đặc trưng riêng biệt, không chỉ trong nước mà còn trên cộng đồng quốc tế. Mặc dù văn hóa phương Tây có ảnh hưởng không nhỏ, nhưng Nhật Bản vẫn giữ vững những nét độc đáo và truyền thống phương Đông.
Tháng Giêng ở Nhật Bản được gọi là "Oshogatsu," có nghĩa là "Chính Nguyệt." Lễ cổ truyền này xuất phát từ phong tục chào đón vị thần Toshigamisama, biểu tượng của sức khỏe, may mắn và phát đạt. Trong quá khứ, Oshogatsu thường được dùng để mô tả lễ chào đón năm mới khi Nhật Bản còn đón theo âm lịch. Tuy nhiên, với sự chuyển đổi sang đón theo dương lịch, Oshogatsu ngày nay trở thành một dịp quan trọng, kéo dài từ ngày 1 đến 3-1.
Từ ngày 8/12 đến 12/12, khách du lịch Nhật Bản sẽ thấy mọi gia đình ở đây đều bắt đầu chuẩn bị cho lễ hội. Việc dọn dẹp nhà cửa, chuẩn bị đồ dùng và trang trí nhà cửa là một phần quan trọng của chuỗi các hoạt động. Ngày 1/1 được coi là ngày quan trọng, đánh dấu sự khởi đầu của một năm mới. Người Nhật tin rằng việc nhìn thấy mặt trời mọc vào ngày này mang lại may mắn và thịnh vượng.
Trước cổng nhà, người Nhật Bản treo cây nêu hoặc cây Kadomatsu, được làm từ những cành thông xếp vào ống tre tươi vát chéo. Cây nêu và cây Kadomatsu mang ý nghĩa đón thần năm mới, và mỗi yếu tố trang trí khác như dây thừng bện bằng cỏ khô, dải giấy trắng đều tượng trưng cho những mong ước và ý nguyện của người Nhật Bản trong năm mới.
Xem thêm: Lễ hội ánh sáng Nabana no Sato - Ngoài khu vườn ánh sáng còn có gì?
Bên cạnh đó, bùa Shimekazari được treo trước cửa nhà để ngăn chặn ma quỷ. Theo truyền thống, vị thần Toshigamisama sẽ trú ẩn trong cây tùng, thường được đặt vào ngày 27 hoặc 28.
Osechi Ryori là một bữa ăn đặc biệt được chuẩn bị trước năm mới và dùng trong năm mới. Bữa ăn này bao gồm nhiều loại thực phẩm như hải sản, rau củ thái mỏng, đậu luộc và nhiều món khác. Mỗi món ăn được bày biện trong những hộp gọi là Jubako. Việc sắp xếp thức ăn trong các hộp này không chỉ là để bữa ăn trở nên hấp dẫn hơn mà còn tượng trưng cho những điều may mắn trong tương lai như sức khỏe, hạnh phúc, mùa màng bội thu, trường thọ và sung túc.
Otoso là một loại rượu được sử dụng trong bữa ăn Osechi. Được làm từ rượu gạo của Nhật, Otoso được xem như một loại thảo dược, giúp loại bỏ những điều tiêu cực và ma quỷ. Du khách tour Nhật Bản sẽ thấy người Nhật thường uống Otoso trước khi thưởng thức bữa ăn Osechi.
Vào ngày mùng 1 tết, người Nhật thường ăn bánh dày Ozoni. Trong truyền thuyết cổ xưa, vị thần Toshidon đã tặng bánh dày Ozoni cho trẻ em ngoan. Việc ăn bánh dày này được coi là một nghi lễ để nhận những món quà từ các vị thần.
Lễ cúng tổ tiên và các vị thần là một phần quan trọng trong nền văn hóa Nhật Bản. Bằng cách đặt bánh dày, bánh Tokonoma lên bàn thờ, người Nhật mong muốn được che chở và phù hộ từ các thần linh.
Người Nhật thường viết thư tay trong dịp Tết, thể hiện lòng biết ơn và chân thành đến người mình yêu thương. Việc viết bưu thiếp là một phần của văn hóa "cảm ơn" của người Nhật Bản. Ngoài ra, trẻ em Nhật Bản cũng nhận tiền mừng tuổi từ người lớn trong gia đình, được gọi là Otoshidama.
Tham gia tour du lịch Nhật Bản vào ngày Tết, bạn sẽ thấy người Nhật Bản thường tham gia vào nhiều hoạt động truyền thống như trò thả diều Takoage, đánh cầu lông Hanetsuki, chơi quay Komamawashi, và nhiều trò chơi dân gian khác. Việc đi chùa đầu năm mới cũng là một phong tục phổ biến, nơi mọi người cầu mong hạnh phúc và may mắn.
Omikuji, giấy viết dự đoán cho tương lai, xuất hiện ở hầu hết các ngôi đền Phật giáo và đền thần đạo ở Nhật Bản. Tương tự như việc bói bài ở Việt Nam, người Nhật mua những tờ Omikuji trong dịp Tết để biết về dự đoán của mình trong năm mới. Nếu nhận được dự đoán không may, người Nhật thường cột giấy Omikuji lên cây và tin rằng điều này sẽ loại bỏ những điều tiêu cực, mang lại may mắn trong năm mới.
Tóm lại, lễ hội Oshougatsu ở Nhật Bản không chỉ là một dịp để kỷ niệm năm mới mà còn là cơ hội để thể hiện và kết hợp giữa truyền thống và đương đại trong nền văn hóa đa dạng và độc đáo của đất nước này. Lễ hội này không chỉ là dịp để người Nhật Bản tận hưởng không khí gia đình, đoàn viên mà còn là cơ hội để du lịch và những người quan tâm tìm hiểu về văn hóa truyền thống độc đáo của Nhật Bản.
