Long Môn Thạch Quật – Kiệt tác chạm khắc đá Trung Quốc

Long Môn Thạch Quật hay hang đá Long Môn nằm giữa núi Tương và núi Long Môn và đối diện với sông Yi. Hang đá Long Môn, hang đá Vân Cương và hang đá Mạc Cao được coi là ba kho tàng khắc đá nổi tiếng nhất ở Trung Quốc.

Lịch sử hình thành Long Môn Thạch Quật

Ai đã xây dựng Long Môn Thạch Quật (Longmen Grottoes, Longmen Caves)? Hoàng đế Xiaowen (Bắc Ngụy Hiếu Văn Đế) của triều đại Bắc Ngụy lần đầu tiên chỉ đạo xây dựng vào khoảng năm 493 khi ông dời đô về Lạc Dương. Sau đó, động Long Môn được xây dựng liên tục trong suốt 400 năm cho đến thời Bắc Tống (960-1127). Khu vực phong cảnh có hơn 2.300 hố và hốc, 2.800 tấm bia, 40 bảo tháp (phù đồ), 1.300 hang động và 100.000 bức tượng. Phần lớn trong số đó là các tác phẩm của thời Bắc Ngụy và thời kỳ hưng thịnh của nhà Đường (618-907). Rất nhiều tài liệu lịch sử liên quan đến nghệ thuật, âm nhạc, tôn giáo, thư pháp, y học, trang phục và kiến ​​trúc được lưu giữ ở đây. 

Vì sao Long Môn Thạch Quật là nơi bạn nhất định phải ghé thăm một lần?

Với hàng ngàn hang động, tác phẩm điêu khắc và chữ khắc, Long Môn Thạch Quật là kho báu nghệ thuật Phật giáo khổng lồ. Cùng với hang động Mộc Cao Đôn Hoàng ở Cam Túc và hang động Vân Cương ở Sơn Tây, nó được xếp hạng trong số ba địa điểm hang động nổi tiếng hàng đầu của du lịch Trung Quốc. Được công nhận nhờ quần thể tượng Phật đáng chú ý và nghệ thuật tuyệt vời, Long Môn Thạch Quật đã giành được một vị trí trong Danh sách Di sản Thế giới của UNESCO năm 2000.

Trải dài hàng cây số dọc theo vách đá của đồi Tây và Đông, Long Môn Thạch Quật được nối với nhau bằng hai cây cầu, chứa hơn 2300 hang động và 100.000 tượng Phật (chủ yếu ở Đồi Tây). Với chiều cao từ 2 cm đến 17 mét, những bức tượng này là minh chứng ngoạn mục cho nghề thủ công cổ xưa. Hơn nữa, địa điểm này còn có hàng trăm dòng chữ khắc, thể hiện tính nghệ thuật của thư pháp cổ xưa.  

Bố cục của Long Môn Thạch Quật

Khu thắng cảnh Long Môn Thạch Quật bao gồm bốn phần chính: Hang động Đồi Tây nằm trên Đồi Tây (còn gọi là Đồi Long Môn) dọc theo bờ tây sông Yi và Hang động Đồi Đông, Đền Tương Sơn và Bạch Nguyên (Lăng mộ của Bai Juyi) nằm trên Đồi Đông (còn gọi là Đồi Tương Sơn) ở bờ đông sông Yi. Cầu Manshui ở phía nam và cầu Long Môn ở phía bắc nối liền hai ngọn đồi bắc qua sông. Hang động Đồi Tây là nơi có nhiều điểm tham quan không thể bỏ qua như tượng Phật Vairocana và Động Binyang, khiến nơi đây trở thành điểm khởi đầu lý tưởng để khám phá kho tàng nghệ thuật phong phú của Long Môn Thạch Quật.

Hang động Đồi Tây – Tinh hoa của Long Môn Thạch Quật

Được chạm khắc trong suốt bốn thế kỷ, Hang động Đòi Tây là trái tim và linh hồn của Long Môn. Trải dài trên một khung cảnh hùng vĩ, nơi đây tự hào có hơn 50 hang động lớn và vừa được tạo ra từ thời Bắc Ngụy và Đường, cùng với vô số hang động nhỏ hơn. Bộ sưu tập ngoạn mục này đại diện cho đỉnh cao thành tựu nghệ thuật tại Long Môn. Trong khu phức hợp rộng lớn này, du khách tour Trung Quốc có thể đắm mình trong vô số hang động quyến rũ, bao gồm Đền Fengxian nổi tiếng, Hang Binyang và Hang Wanfo.

Tượng Phật Vairocana ở chùa Fengxian 卢舍那大佛

Đền Fengxian, được xây dựng từ thời nhà Đường (618 – 907 sau Công Nguyên), có một ngôi chùa rộng 36 mét và cao 41 mét. Viên ngọc quý nhất của nó là tượng Phật Vairocana hùng vĩ, cao chót vót ở độ cao ấn tượng 17,14 mét. Vị Phật này toát ra khí chất tao nhã, trang nghiêm và cao cả, với những đường nét trên khuôn mặt đặc biệt khắc họa một cách sống động sự yên bình và duyên dáng. Bên cạnh tượng Phật là những hình vẽ các đệ tử, bồ tát, thiên vương và chiến binh được chế tác tỉ mỉ, theo bố cục truyền thống của Phật giáo Trung Quốc. Mỗi hình tượng đều thể hiện sự khéo léo tinh xảo, làm tăng thêm vẻ hùng vĩ cho không gian của hang động.

Truyền thuyết kể rằng tượng Phật Vairocana được mô phỏng theo Võ Tắc Thiên (武则天), nữ hoàng đế được tôn kính và duy nhất trong lịch sử Trung Quốc, điều này càng làm tăng thêm ý nghĩa lịch sử của nó.

Hang Binyang 宾阳洞

Hang Binyang, trước đây gọi là chùa Lingyan, bao gồm ba phần: Hang trung tâm Binyang, Hang Bắc Binyang và Hang Nam Binyang. Được khai quật lần đầu vào năm đầu tiên của thời kỳ Kinh Minh (năm 500 sau Công nguyên) trong triều đại Bắc Ngụy, Hang Binyang có lịch sử kéo dài hơn 1500 năm. Đây là hang động hoàng gia đầu tiên, được giao nhiệm vụ tưởng nhớ những thành tựu lịch sử của Hoàng đế Xiaowen, đặc biệt là trong việc di dời thủ đô đến Lạc Dương và dẫn đầu cuộc cải cách Hán hóa.

Việc xây dựng hang Binyang kéo dài 24 năm và sử dụng hơn 800.000 nhân công. Tuy nhiên, chỉ có hang Binyang ở giữa được hoàn thành vào thời Bắc Ngụy, trong khi hang phía nam (được xây dựng từ năm 595-616 sau Công nguyên) và hang phía bắc (được xây dựng từ năm 641-650 sau Công nguyên) lần lượt được hoàn thành trong các triều đại nhà Tùy và nhà Đường.

Trong số vô số tượng Phật ở hang Binyang, tượng A Di Đà ở hang phía nam đã trở thành một hiện tượng của Internet. Bàn tay phải giơ lên ​ trong tư thế thường bị nhầm là "dấu hiệu chiến thắng" (ngón trỏ và ngón giữa duỗi ra hình chữ V), đã thu hút sự quan tâm trên các mạng xã hội. Tuy nhiên, cử chỉ này thực chất là một thủ ấn, một tư thế tay tượng trưng được sử dụng trong Phật giáo. Trong trường hợp này, thủ ấn của Amitābha có thể tượng trưng cho việc ban điều ước hoặc sự dũng cảm. Thật không may, ngón tay cái của bàn tay giơ lên ​​này đã bị gãy, càng góp phần tạo nên sự giống với dấu hiệu chiến thắng.

Hang Wanfo 万佛洞

Ẩn mình giữa sườn đồi Tây là Hang Wanfo, được đặt tên một cách thích hợp cho hơn 15.000 vị Phật nhỏ trang trí các bức tường phía nam và phía bắc của nó. Cảnh tượng quyến rũ này là một minh chứng thực sự cho lòng sùng mộ của Phật giáo. Ở trung tâm, Đức Phật chính A Di Đà ngồi thanh thản trong tư thế hoa sen trên ngai Sumeru của mình. Mái tóc gợn sóng đặc biệt và khuôn mặt đầy đặn, hiền lành của anh toát lên cảm giác bình yên. Phía sau Ngài, một màn trình diễn tráng lệ mở ra - 54 tác phẩm chạm khắc hoa sen, mỗi tác phẩm bế một vị Bồ Tát trong tư thế độc đáo. Từ vô số vị Phật với biểu cảm và cử chỉ tay (mudras) đa dạng cho đến các nhân vật chính, Hang Wanfo là hiện thân của bản chất hài hòa của Tịnh độ phương Tây.

Một viên ngọc ẩn đang chờ bạn ở lối vào phía nam. Ở đây, bức tượng Bồ Tát duyên dáng toát lên cảm giác thanh tịnh. Chính nhân vật này được cho là đã truyền cảm hứng cho nghệ sĩ kinh kịch nổi tiếng Mei Fang, ảnh hưởng đến các buổi biểu diễn của ông.

Hang Guyang 古阳洞

Được coi là hang động cổ nhất (được xây dựng vào năm 493 sau Công nguyên) và phong phú nhất trong Hang động Long Môn trong hơn 1.500 năm, Hang Guyang tự hào có một di sản đáng chú ý. Hơn 1.000 hốc Phật giáo với nhiều phong cách khác nhau tô điểm cho các bức tường và trần nhà, kèm theo 800 chữ khắc thể hiện các hình dạng, hoa văn đa dạng và tấm bia thư pháp được bảo tồn tốt nhất từ ​​thời Bắc Ngụy, khiến nơi đây trở thành một kho tàng vừa có tính nghệ thuật cao vừa có ý nghĩa lịch sử.

Hang Hoa Sen (Hang Liên Hoa) 莲花洞

Được chạm khắc từ một hang động đá vôi tự nhiên, Hang Hoa Sen ở phía bắc của Đền Fengxian được đặt tên theo bức phù điêu hoa sen khổng lồ trang trí trên trần nhà. Loài hoa này tượng trưng cho sự thanh tịnh trong Phật giáo, được bao quanh bởi ba apsara duyên dáng ở cả hai bức tường phía bắc và phía nam, tất cả đều hướng vào trong để tôn vinh hoa sen thiêng liêng. Bên dưới, một khung cảnh sôi động mở ra: Đức Phật Gautama cao 5 mét đang thuyết pháp cho các đệ tử đang đứng của mình, được bao quanh bởi vô số tượng Phật nhỏ hơn tham gia tụ hội.

Các điểm tham quan ở Đồi Đông của Long Môn Thạch Quật

Trong khi Đồi Tây tự hào có Hang động Long Môn vĩ đại thì Đồi Đông mang đến trải nghiệm yên tĩnh nhưng không kém phần quyến rũ với bốn điểm tham quan độc đáo trong hành trình tour du lịch Trung Quốc.

Bục Thờ Phật 礼佛台

Đứng ngay đối diện với Chùa Fengxian, nền tảng này mang lại vị trí thuận lợi hoàn hảo để chụp được tượng Phật Vairocana hùng vĩ và Hang động Tây rộng lớn trong một khung cảnh ngoạn mục. Sự gần gũi của nó với điểm dừng xe tham quan làm tăng thêm sự thuận tiện của nó.

Hang động East Hill 东山石窟

Mặc dù có quy mô nhỏ hơn so với Hang động Đồi Tây, Đồi Đông mang đến góc nhìn độc đáo về di sản nghệ thuật của Long Môn. Có niên đại từ thời nhà Đường (618-907 sau Công Nguyên), nơi đây tự hào có khoảng 20 hang động lớn và vừa, cùng với những hang động nhỏ hơn. Điểm nổi bật bao gồm Hang Hai Hoa Sen (二莲华洞), Hang Kanjingsi (看经寺洞), Hang Ba Lôi Đài (擂鼓台三洞).

Chùa Tương Sơn 香山寺

Ẩn mình giữa ngọn đồi phía Đông, chùa Tương Sơn tự hào có một lịch sử phong phú kéo dài nhiều thế kỷ. Được xây dựng lần đầu tiên vào năm 516 sau Công nguyên trong triều đại Bắc Ngụy, sau đó được xây dựng lại vào năm 687 sau Công nguyên trong thời nhà Đường. Tháp Đá, một đặc điểm nổi bật trong khuôn viên chùa, được cho là nơi yêu thích của Hoàng hậu Võ Tắc Thiên và những lời đồn thổi về triều đại của bà vẫn còn đọng lại ở đây.

Nhiều thế kỷ sau, nhà thơ nổi tiếng Bai Juyi (白居易) đã tìm thấy niềm an ủi trong khung cảnh yên tĩnh này. Ông bị mê hoặc bởi sự thanh bình của ngôi chùa nên đã chuyển đến gần đó và lấy danh hiệu "Ẩn sĩ Tương Sơn". Ngay cả trong thế kỷ 20, ngôi chùa vẫn là nơi nghỉ dưỡng mát mẻ trong cái nóng mùa hè. Tưởng Giới Thạch (蒋介石) và vợ ông đã tìm nơi ẩn náu ở đây, và biệt thự được bảo tồn với nội thất nguyên bản là minh chứng cho thời kỳ đó.

Vườn của Bai 白园

Ẩn mình giữa Đỉnh Pipa đẹp như tranh vẽ trên Đồi phía Đông, Vườn của Bai (Bai's Garden) là đài tưởng niệm nhà thơ đáng kính Bai Juyi. Ở đây, thời gian dường như trôi chậm lại khi bạn lang thang qua khung cảnh chìm trong sự yên tĩnh. Những tòa nhà cũ sừng sững như những minh chứng thầm lặng của quá khứ, trong khi cây xanh tươi, ao nước yên bình và những bông hoa rực rỡ tạo nên một khung cảnh thực sự nên thơ. Khi đi dạo dọc Hành lang Thơ, hãy dành chút thời gian để chiêm ngưỡng nhiều bài thơ của Bai Juyi được khắc tinh xảo trên tường. Những câu thơ trường tồn này hòa làm một với vẻ đẹp thanh bình của khu vườn, mang đến cái nhìn thoáng qua về tâm hồn nhà thơ và làm phong phú thêm trải nghiệm của bạn.

(Tổng hợp)